Meer dan 70 jaar Molukse muziek in Nederland in een notendop

 

Met de komst van de Molukkers naar Nederland in 1951 kwam ook de rijke muzikale erfenis mee. In Nederland is het cultureel erfgoed van generatie op generatie overgedragen en verder ontwikkeld en hebben Molukkers hun stempel gedrukt op de Nederlandse muziekgeschiedenis. In de jaren vijftig scoorden Molukse ensembles in Nederland hits. In de jaren daarna wisten meerdere Molukse artiesten en groepen ook landelijk successen te boeken. Er zijn verschillende muzikale stromingen waarin de Molukse muzikanten zich de afgelopen decennia in de Moluks-Nederlandse samenleving hebben gemanifesteerd.

Hierbij in het kort een overzicht van de geschiedenis van Molukse ensembles en artiesten die regelmatig hebben opgetreden in het landelijk circuit, als ook artiesten en ensembles die een rol hebben gespeeld of een bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de Molukse muziek binnen de Molukse gemeenschap in Nederland.

 

Overzicht van de geschiedenis van Molukse ensembles en artiesten

De komst van Molukkers zorgde voor een opleving van de in Nederland vanaf de jaren ’30 populaire Hawaii-muziek (met als bekendste groep de Kilima Hawaiians). In de jaren vijftig en zestig drukten legendes als Rudy Wairata (Mena Moeria Minstrels/Amboina Serenaders), George de Fretes (Royal Hawaiian Minstrels) en Coy Pereira hun stempel op dit genre en werden er hits gescoord. 

Zwart wit foto met 7 muzikanten

Ansichtkaart van Rudy Wairata en de Mena Moeria Minstrels.

Foto: collectie L.L.J. Siegers/Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto met 5 muzikanten

Amboina Serenaders.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto met 5 muzikanten

George De Fretes 1961

Foto: collectie pmouse.

De zogenaamde Indorock stroming in de jaren ’60 had zijn Molukse sterren zoals Poppy and the Popcats, Black Magic met de gebroeders Max en Boy Tahalale en de broers Ferry en Victor Kaihatu met The Emeralds. Victor zou later uitgroeien tot een bekende contrabas-speler.

Rock-‘n-rollband The Black Magic uit Nijmegen en omstreken, 1958.

Rock-‘n-rollband The Black Magic uit Nijmegen en omstreken, 1958. Begintijd van de groep met Pauli Tureay en Mathijs Papilaja. Links Max Tahalele (Elst) met naast hem zijn broer Boy. De zanger is Dolf Riupassa (Tiel).

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Poppy and the Popcats in 1963 met Anis Paliama, Henk Matulessy, John Hoyer, Wim Manuhutu en Noes Rissamasu.

Poppy and the Popcats in 1963 met Anis Paliama, Henk Matulessy, John Hoyer, Wim Manuhutu en Noes Rissamasu.

Foto: Mutsaers, Lutgard. (1989: p. 70). Rockin’ Ramona. ‘s-Gravenhage: SDU.

The Emeralds met de broers Ferry en Victor Kaihatu.

The Emeralds met de broers Ferry en Victor Kaihatu.

Foto: hoes van de EP.

De psychedelische rockgroep Dragonfly met de gebroeders Rudy en Tony de Queljoe maakte in 1968 popgeschiedenis met het nummer ‘Celestial Dreams’. Rudy de Queljoe zou later met de band Brainbox het instrumentale gitaarstuk ‘Mobilae’ (31 augustus 1970) opnemen, dat uitgroeide tot een hymne voor de Molukse gemeenschap.

 

De latinrock formatie Massada, met oprichter Johnny Manuhutu, en sterpercussionist Nippy Noya, veroverde het Nederlandse popcircuit met de nummer 1 hitsingle ‘Sayang e’ (1980). Ook de funkband Cheyenne, met Eddy en Julya Lekranty (Lo’ko), raakte in de jaren ’70 bekend. Zanger/gitarist/componist Daniel Sahuleka had ook hits met onder meer ‘You made my world so colourful’ (1977), ‘Don’t sleep away the night’ (1980) en ‘I adore you’ (2007).

Dragonfly CD hoes

De Dragonfly cd-hoes met de broers Tony en Rudy de Queljoe.

(04a) Massada - pukul tifa LP hoes

Hoes van de Massada LP ‘pukul tifa’

Poppy and the Popcats in 1963 met Anis Paliama, Henk Matulessy, John Hoyer, Wim Manuhutu en Noes Rissamasu.

Nippy Noya op ‘Tifa’s & Turntables’ op Tong Tong Fair 4 juni 2014.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Cheyenne  Foto: Tjengkeh 1981-07 p. 15

Cheyenne

Foto: Tjengkeh 1981-07 p. 15

Zwart wit foto van Julya

Julya Lo’ko.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Daniel Sahuleka op de gitaar

Daniel Sahuleka.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Bands die in Indonesië bekend waren werden in Nederland voortgezet, zoals Soeara Maluku (Zeeland), een vereniging van muzikanten opgericht in Surabaya onder leiding van Utus Parinussa.

Vanaf de kampperiode en daarna in de wijken waren er vele dansgroepen met muziekbegeleiding, die steeds professioneler werden en ook buiten de wijken gingen optreden.
In de kampen en wijken waren vanaf het begin tal van kerkkoren en fluitorkesten en bloeiden de muzikanten en bandjes met optredens op Molukse bruiloften en feesten (de zogenaamde ‘Ambon avonden’). Schattenberg kende in 1952 bijvoorbeeld Suara Lease en het fluitorkest onder leiding van Wilhelmus (Emo) Maail. In kamp  Vught bestond omstreeks 1954 de vrouwenband Usaha Ibu Players onder leiding van Lies Pattipeilohy.

Voor zangers en zangeressen vormden de kerkkoren een goede voedingsbodem. 

Zwart wit foto van Soeara Maloekoe muziekvereniging

Soeara Maloekoe muziekvereniging uit Zeeland. V.l.n.r.: J. Pattianakotta, J.M. Parinussa (staand), B. Rumahlewang (zittend), W. Syaranamual, J.A.J. Manusama, B. Seluta, Fr. Parinussa, Bram Berhitu.

Foto: collectie J.A.J. Manusama/Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto van Fluitorkest uit Schattenberg onder leiding van Wilhelmus

Fluitorkest uit Schattenberg onder leiding van Wilhelmus (Emo) Maail tijdens vergadering van de BPRMS in de Dierentuin-zaal te Den Haag, 1954.

Foto: collectie P. Helaha/Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto Hawaïanband van dames in kamp Vught

Hawaïanband van dames in kamp Vught: de Usaha Ibu Players. V.l.n.r.: Eba de Fretes, Buang Pattikawa, Ietje Tuapattinaya, Omi Anakotta, Lies Pattipeilohy.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Zangkoor

Zangkoor tijdens de uitreiking van de Rietkerkpenningen aan oud-KNIL-militairen en hun echtgenotes in januari 1987.

Foto: collectie D. Leiwakabessy/Moluks Historisch Museum.

Naast de popmuziek is er een ontwikkeling te zien van de opkomst van tifa-en totobuang groepen, vaak als begeleiding van culturele dansgroepen.

In de jaren zeventig zou de tifa als symbool van hernieuwd bewustzijn en identiteit opgeld doen. Met in 1977 de groep Tala Mena Siwa als voorloper groeide het aantal tifagroepen in de jaren negentig.

In de jaren vijftig waren onder andere Paul Tuhumury (Vught), Paul Lekatompessy (Hoogkerk) en Piet Loppies ( Lunteren) bekende tifa en totobuang spelers. Van de huidige generatie zijn dat bijvoorbeeld Yopie Abraham (Eseu Palaloi – Capelle), het vrouwen trio tifa-spelers Tabitha, Jermaine en Ghilaine Rumahlaiselan (Tiga Batang Rumah – Vught) en de vrouwen tifa-groep Sapa Lawan (Wierden).

Zwart wit foto Piet Loppies uit Lunteren met tifagroep

Piet Loppies uit Lunteren met tifagroep uit Souburg op Molukse muziekdag in Oost-Souburg 23 juni 1989.

Foto: archief Zeeland, rec.nr. 74195.

Paul Tuhumury bespeelt een totobuang

Paul Tuhumury bespeelt een totobuang in de kantine van Lunetten.

Foto: collectie M. Manuputty/Moluks Historisch Museum.

Een van de weinige vrouwelijke totobuang-spelers Eguita de Fretes

Een van de weinige vrouwelijke totobuang-spelers Eguita de Fretes live in de Wisseloord Studios in Hilversum, 2014.

Foto: The Afterward, 2014

Optreden van een tifagroep tijdens de Pasar Maluku

Optreden van een tifagroep tijdens de Pasar Maluku in de Darlingmarket, augustus 1999.

Foto: collectie Moluks Historisch Museum.

Tabitha, Jermaine en Ghilaine Rumahlaiselan

Tabitha, Jermaine en Ghilaine Rumahlaiselan tijdens benefietoptreden in Vught, 2020.

Foto: archief Tiga Batang Rumah.

Zanger en entertainer Ais Lawa-lata groeide uit tot een van de bekendste vertolkers van de lagu-lagu Zijn muzikaal avontuur begon in 1959 als zanger van de Last Boys. Hij werd landelijk bekend door de samenwerking met Wieteke van Dort op TV, in de ‘Late Late Lien Show’ (VARA, 1979-1981). In 1981 bracht hij de door hem opgerichte Suara Maluku band op Vara TV met het lied ‘Ambon Manise’. De band trad op in verschillende samenstellingen met bekende Molukse artiesten, waaronder Chris Latul, Julya Lo’ko, Willy Manusama en Justine Pelmelay.

Ais Lawalata met koor Barneveld

Ais Lawalata met koor Barneveld in 1980.

Foto: hoes van de single Unduré

Suara Maluku Band met Ais Lawalata, Julya Lo'ko en Daniël Sahuleka.

Suara Maluku Band met Ais Lawalata, Julya Lo’ko en Daniël Sahuleka.

Foto: collectie O. Tatipikalawan/Moluks Historisch Museum.

Suara Maluku Band.

Suara Maluku Band.

Foto: hoes van de single ‘Bamboe Gila’ uit 1984.

Chris Latul tijdens Tifa's & Turntables: guitars'

Chris Latul tijdens Tifa’s & Turntables: guitars’ op Tong Tong Fair, 1 juni 2016.

Foto: collectie N. Wigard/Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto van Justine Pelmelay

Justine Pelmelay , 16 mei 1992.

Foto: collectie O. Tatipikalawan/Moluks Historisch Museum.

In de jaren tachtig en negentig nam het aantal optredens en bands toe, aanvankelijk vooral in de Molukse wijken, maar later ook in het zalencircuit van diverse grote steden. In de periode 1982-1984 vonden er vele groepenpresentaties in de Amsterdamse poptempel Paradiso plaats, onder de naam Moluccan Moods.

Later zou hieruit de band Moluccan Moods Ochestra ontstaan onder leiding van Eddy Lekranty. De avonden werden georganiseerd door Eddy Tutuarima, Zeth Mustamu van Massada en Eddy Lekranty van Cheyenne. Aankondigingen en verslagen verschenen in het maandblad Tjengkeh. De muziek werd in samenwerking met Stichting Popmuziek Nederland vastgelegd op 2 LP’s.

Zwart wit foto Moluccan Moods in Paradiso

Moluccan Moods in Paradiso.

Foto uit MHM Nieuwsbrief april 2018

Poster muluksfeest Tjengkeh

Tjengkeh feest in Paradiso 16 januari 1982.

Foto: affiche.

Affiche Moluccan Moods

Moluccan Moods in Paradiso 16 december 1983.

Foto: affiche.

Zwart wit foto Moluccan Moods Orchestra

Moluccan Moods Orchestra voor vertrek naar festival Heimatklänge Berlijn, 1988.

Foto: collectie MMO archief.

Molukse bands hebben altijd veel voor eigen publiek opgetreden met een mengeling van traditionele nummers, covers en eigen materiaal. Vanaf de jaren negentig stonden op vele Molukse feesten de bands: Impulse, Foco, Lady Soul, BOA, HouJSTD band, Gazooth, Bubur M en Bad Habit. In de huidige periode zijn dat onder andere Familiar, Oceanikz,  en Remmen Los.

Foco groep

Foco.

Foto uit website uit www.focomusic.nl

Verschillende mannen poseren voor auto

Remmen Los in de bezetting van 2018.

Foto: collectie archief Remmen Los.

In 2010 begon op TV de ‘Voice of Holland’. Danjil Tuhumena, Salome Pieris, Esther Nijhove en Vinchenzo Tahapary scoorden hoog in de shows die volgden. In 2018 won Jimi Bellmartin de Voice Senior. Memru Renjaan staat bekend als gitarist/componist van de hit ‘Parijs’ (samen met Kenny B). Memru begeleidde als muziekproducer meerdere kandidaten bij The voice of Holland in het eerste jaar van Anouk als coach, later ondersteunde hij ook team Ali B met dezelfde rol.  

Gitarist Memru Renjaan

Gitarist Memru Renjaan.

Foto: Natasja Pattipeilohy, 2016

Bekende namen in de gitaarwereld van de laatse jaren zijn Rafael Sinay, Maurice Rugebregt, en Jeffrey en George Sopacua.

Boi Akih met vocaliste Monica Akihary en gitarist Niels Brouwer zijn inmiddels gevestigde namen in de internationale wereld van world/jazzmusic. Een andere bekende zangeres is Jessica Manuputty, die haar solo CD ‘Toma’ (2017) uitbracht met als producer Jett Rebel.

Man spelend op gitaar

De Nijmeegse gitarist Maurice Rugebregt.

Foto: hoes van eerste solo CD Sioh Maluku (2003) met bewerkte Molukse traditionals

Man spelend op gitaar

Jeffrey Sopacua tijdens ‘Tifa’s & Turntables: the bass of jazz’ op Tong Tong Fair, 31 mei 2017.

Foto: collectie N. Wigard/Moluks Historisch Museum.

Vrouw zingend achter microfoon

Monica Akihary met Boi Akih op Tong Tong Fair, 31 mei 2017.

Foto: collectie N. Wigard/Moluks Historisch Museum.

Vrouw achter microfoon met haar handen op elkaar

Jessica Manuputty op Oerol 2017.

Foto: Ben vd Pol.

Van recente datums zijn Dj’s zoals Chelina Manuhutu, Lady Bee, Rob Manga, Miguell Kaidel, en rappers zoals Jiggy Dje en Ambonwhena, en uit het wijkcircuit Rafa en Nani (Moordrecht).

Vrouw achter DJ tafel

DJ Chelina Manuhutu.

Foto uit website: http://chelina-manuhutu.com

Man achter DJ tafel

DJ Rob Manga op Tong Tong Fair ‘Tifa’s & Turntables: guitars’, 1 juni 2016.

Foto: collectie N. Wigard/Moluks Historisch Museum.

Zwart wit foto van man met zij aangezicht

DJ Miguell Kaidel.

Foto uit facebook.com/MiguellKaidel/

Rafi, Ambonwhena en Nani

Rafi, Ambonwhena en Nani.

Foto uit facebook.com/Ambonwhena